
Wycieczka motorówką na Hel – miasto na krańcu Polski
26 stycznia 2025Gdynia – miasto z morza i marzeń: niesamowita historia młodego miasta
Gdynia, nazywana często „miastem z morza i marzeń", to jedno z najmłodszych i najbardziej dynamicznie rozwijających się miast w Polsce. Jej niezwykła historia i szybki awans z niewielkiej wioski rybackiej do nowoczesnego portowego centrum stanowią fascynujący przykład udanej realizacji śmiałej wizji urbanistycznej. Warto poznać losy Gdyni – od jej skromnych początków, przez czasy świetności w okresie międzywojennym, aż po współczesność pełną kulturalnych wydarzeń i gospodarczych sukcesów. Nie można przy tym pominąć znaczenia morskiego dziedzictwa, w tym także unikatowych obiektów militarnych, takich jak Torpedownia Babie Doły i Torpedownia Oksywie, które stanowią jeden z najbardziej intrygujących elementów lokalnej historii.
Od rybackiej osady do portu
Zanim Gdynia stała się miastem, funkcjonowała jako niewielka wioska rybacka, w której mieszkańcy utrzymywali się głównie z połowu ryb oraz drobnego handlu. Decyzja o budowie portu wojennego i handlowego, podjęta w 1920 roku, na zawsze odmieniła losy tej spokojnej osady. Wybór Gdyni nie był przypadkowy – miasto zyskiwało strategiczne położenie nad Zatoką Gdańską, oferując Polsce bezpośredni dostęp do Bałtyku.
Budowa portu ruszyła pełną parą, a wraz z nią rozpoczęła się intensywna rozbudowa całej infrastruktury miejskiej. W 1926 roku Gdynia otrzymała prawa miejskie, co przyspieszyło jej rozwój. W krótkim czasie wyrosły nowe osiedla, ulice i budynki użyteczności publicznej, zaprojektowane najczęściej w stylu modernistycznym. Miasto szybko zyskało opinie „okna na świat" dla całej II Rzeczypospolitej – to stąd wypływały statki dalekomorskie, zabierając ładunki handlowe i pasażerów w najdalsze zakątki globu.
Modernistyczna dusza Gdyni
Jedną z najbardziej charakterystycznych cech Gdyni jest jej modernistyczna architektura z okresu międzywojennego. Proste formy, jasne elewacje i funkcjonalne rozwiązania urbanistyczne miały wyrażać ducha nowoczesności. Do dziś spacerując ulicami Śródmieścia, można podziwiać liczne przykłady zabytków modernizmu, m.in. budynki mieszkalne, kamienice oraz obiekty publiczne.
Modernistyczna dusza Gdyni silnie wiąże się z ideami szybkiego rozwoju gospodarczego i społecznego. Mimo że wybuch II wojny światowej zahamował te ambitne plany, w powojennych latach miasto systematycznie się odbudowywało, wciąż dbając o nowoczesny wizerunek i rozwijając infrastrukturę portową.
Torpedownia Babie Doły i Torpedownia Oksywie – mroczne dziedzictwo
Nieodłącznym elementem gdyńskiego krajobrazu i historii są Torpedownia Babie Doły oraz Torpedownia Oksywie – monumentalne, a zarazem nieco tajemnicze budowle, które powstały w czasie II wojny światowej. Oba obiekty służyły wojskowym celom testowym oraz produkcyjnym, będąc częścią niemieckiego kompleksu militarnego na wybrzeżu.
Torpedownia Oksywie
Zlokalizowana w pobliżu plaży w Babich Dołach, torpedownia powstała w 1942 roku i była wykorzystywana do testowania torped lotniczych. Budynek wzniesiono w wodzie, kilkaset metrów od brzegu, aby zapewnić bezpieczne próby i ćwiczenia dla niemieckiego lotnictwa. Po wojnie obiekt popadł w ruinę, jednak do dziś przyciąga osoby zainteresowane historią militariów i fotografią – surowe, betonowe ściany wzniesione ponad taflę zatoki tworzą jedyny w swoim rodzaju klimat.
Choć teren wokół torpedowni jest obecnie niedostępny, to z plaży oraz z wody można podziwiać ten niezwykły relikt przeszłości. Wielu turystów decyduje się też na rejsy łodziami lub motorówkami (RIB), by obejrzeć pozostałości torpedowni z bliska i dowiedzieć się więcej o kulisach jej powstania.
Torpedownia Babie Doły
Położona w rejonie gdyńskiej dzielnicy Oksywie, stanowi podobny zabytek militarnej inżynierii. Również i ona pełniła funkcję bazy testowej oraz produkcyjnej torped. Infrastruktura obejmowała m.in. hale montażowe, pomieszczenia magazynowe oraz specjalne kanały testowe. Ze względu na strategiczne znaczenie Oksywia dla działań wojennych, ta część Gdyni była silnie broniona podczas wojny, co pozostawiło trwałe ślady w architekturze i układzie urbanistycznym.
Po zakończeniu działań wojennych torpedownia również uległa stopniowej degradacji, jednak pozostałości obiektów wciąż budzą zainteresowanie badaczy, lokalnych miłośników historii i turystów. Przy okazji zwiedzania Oksywia warto odwiedzić okoliczne cmentarze wojenne i zabytkowe koszary, by jeszcze lepiej zrozumieć trudną przeszłość tego miejsca.
Współczesne miasto i jego kultura
Choć II wojna światowa odcisnęła na Gdyni bolesne piętno, miasto szybko się podniosło i wróciło na ścieżkę rozwoju. Obecnie Gdynia słynie m.in. z bogatego życia kulturalnego, którego ukoronowaniem jest słynny Open'er Festival – jedna z największych imprez muzycznych w Europie. Miłośników morskiej tradycji przyciągają natomiast Dar Pomorza (statek-muzeum) oraz Muzeum Marynarki Wojennej, upamiętniające wojskowe i cywilne dokonania na polskich wodach.
Ważną rolę w życiu miasta odgrywa również Muzeum Emigracji, które mieści się w dawnym Dworcu Morskim. To tutaj tysiące Polaków rozpoczynało niegdyś swoją podróż za ocean. Obecnie ta instytucja przypomina, jak istotną rolę Gdynia pełniła dla obywateli szukających nowego życia za granicą.
Miasto jutra – od marzeń do innowacji
Dzisiejsza Gdynia wciąż dumnie kultywuje swoje morsko-portowe tradycje, jednocześnie stawiając na innowacje i przedsiębiorczość. Kolejne pokolenia gdynian dbają o to, by miasto zachowało swój unikatowy klimat, a jednocześnie nieustannie się rozwijało. Nowoczesna infrastruktura, rozległe tereny zielone, liczne ścieżki rowerowe i nadmorski bulwar czynią Gdynię miejscem atrakcyjnym do życia, pracy oraz wypoczynku.
Choć Torpedownia Babie Doły i Torpedownia Oksywie przywodzą na myśl mroczne czasy wojny, stanowią także ważną pamiątkę minionej epoki i dowód na to, jak bardzo zmieniło się oblicze miasta w ciągu ostatnich dziesięcioleci. Dziś Gdynia przyciąga turystów przede wszystkim nowoczesnym portem, kulturalnymi wydarzeniami, a także pięknymi widokami na Bałtyk. Nic dziwnego, że wciąż określa się ją mianem „miasta z morza i marzeń" – to tu śmiałe wizje urbanistyczne spotykają się z niezwykłą determinacją i pasją mieszkańców, którzy od początku XX wieku konsekwentnie budowali nowe życie na polskim wybrzeżu.